JONGEREN EN HUN PUBLIEKE RUIMTE - Hoe je
als stad rekening houdt met wat jongeren nodig hebben in de stad
"Soms moet je gaan voor 'exclusie' om inclusie te bekomen."
Als jongere kun je het idee hebben dat de publieke ruimte vast ligt, dat je die niet kan kneden, naar je hand kan zetten. Niets is minder waar. Gent EYC wilde jongeren empoweren en hen actief betrekken bij de invulling en creatie van publieke ruimte.
- We leggen uit waarom we jongeren uitnodigen achter de schermen van de publieke ruimte.
- Je komt te weten hoe we hen uitdagen om na te denken over die ruimte.
- Je wordt ondergedompeld in een reeks evenementen waarbij jongeren aan de slag gingen met die ruimte.
- En we delen lessen die we uit het traject hebben opgestoken.
Veel leesplezier.
Jongeren die de stad vorm geven
In 2024 kregen jongeren de kans om hun Gent mee vorm te geven. Maar vorm geven, wat betekent dat eigenlijk? In dit geval mag je dat letterlijk opvatten. Jongeren werden uitgenodigd om mee te denken over de architectuur in hun stad. Hoe zouden zij de publieke ruimten in hun stad vorm geven?
Voor de tweede editie van de Gentse Architectuur Prijs in 2024 werd de publieksjury vervangen door een jongerenjury. In samenwerking met het Architectenplatform Gent organiseerden we een ontwerpmanifestatie voor Gentse jongeren. Daarin probeerden we hen bewust te maken van de impact van ruimtelijke kwaliteit en hen instrumenten aan te reiken om daar ook ideeën rond te vormen.
Voor de tweede editie van de Gentse Architectuur Prijs in 2024 werd de publieksjury vervangen door een jongerenjury. In samenwerking met het Architectenplatform Gent organiseerden we een ontwerpmanifestatie voor Gentse jongeren. Daarin probeerden we hen bewust te maken van de impact van ruimtelijke kwaliteit en hen instrumenten aan te reiken om daar ook ideeën rond te vormen.
We vroegen uiteindelijk alle Gentse architectuuropleidingen om te werken rond de uitdagingen die de jongeren op de manifestatie op tafel legden.
Het doel van die ontwerpmanifestatie? Gentse jongeren empoweren, hen actief betrekken bij de architectuur van de stad. Een proces dat voor hen meestal achter gesloten deuren plaatsvindt.
Jongeren laten meedenken over architectuur heeft nochtans vele voordelen:
Het doel van die ontwerpmanifestatie? Gentse jongeren empoweren, hen actief betrekken bij de architectuur van de stad. Een proces dat voor hen meestal achter gesloten deuren plaatsvindt.
Jongeren laten meedenken over architectuur heeft nochtans vele voordelen:
- 1Je geeft jongeren de kans om hun ervaringen en prioriteiten in de stad te delen.
- 2Je moedigt jongeren aan om zelf met ontwerpoplossingen te komen.
- 3Je ontwikkelt burgerschap op een cruciale leeftijd.
- 4De architectuur van de stad verbetert door de inbreng van jongeren.
Nadenken over publieke ruimte
Het Architectuur Platform Gent initieerde een ontwerpmanifestatie in samenwerking met Team Stadsbouwmeester en Archipel vzw. De jeugddienst zorgde voor de nodige ondersteuning op vlak van jongerenparticipatie.
Het netwerk van onderwijspartners van het het Architectuur Platform was onontbeerlijk om ontwerpopleidingen en studentenorganisaties aan boord te halen. Andere partners namen de rol van adviseur op zich.
Het project liep in vier fasen, afgestemd op de academische kalender:
Het Architectuur Platform Gent initieerde een ontwerpmanifestatie in samenwerking met Team Stadsbouwmeester en Archipel vzw. De jeugddienst zorgde voor de nodige ondersteuning op vlak van jongerenparticipatie.
Het netwerk van onderwijspartners van het het Architectuur Platform was onontbeerlijk om ontwerpopleidingen en studentenorganisaties aan boord te halen. Andere partners namen de rol van adviseur op zich.
Het project liep in vier fasen, afgestemd op de academische kalender:
- 1Fase 1 - academiejaar 2022-23Vijftig stadsjongeren uit vijf jongerenorganisaties uit vijf verschillende wijken formuleerden op basis van workshops de ruimtelijke uitdagingen voor de stad van morgen.
- 2Fase 2 - academiejaar 2023-24Jongeren, zowel uit het middelbaar als het hoger onderwijs, werkten in 40 studio’s concrete architectuurontwerpen uit voor de stad.
- 3Fase 3 - voorjaar 2024De ontwerpen werden omgezet in experimenten op verschillende locaties doorheen Gent.
- 4Fase 4 - najaar 2024We brachten de architecturale productie en reflectie samen in een tentoonstelling. Daarnaast koos een jongerenjury drie laureaten uit de shortlist van de Architectuurprijs Gent.
Ruimte maken voor jongeren
De ontwerpmanifestatie was het startschot van een reeks evenementen om jongeren, jonge architecten, jeugdwerkers, bouwprofessionals en geïnteresseerden samen te brengen rond het thema architectuur. We delen hier een bescheiden overzicht:
De ontwerpmanifestatie was het startschot van een reeks evenementen om jongeren, jonge architecten, jeugdwerkers, bouwprofessionals en geïnteresseerden samen te brengen rond het thema architectuur. We delen hier een bescheiden overzicht:
- Stadsmarkt: jongeren maken de stadJongerenorganisaties gingen in gesprek met ontwerpopleidingen om te ontdekken wat jongeren vinden van hun leefomgeving. Samen brachten ze 100 ontwerpuitdagingen in kaart, in de hoop dat de opleidingen ermee aan de slag zouden gaan.
- Stadsmarkt 2.0: De jonge stad, studiedag Exclusief InclusiefJongeren dachten na over hun rol in de openbare ruimte. Ze verkenden hoe ze zich die ruimte konden toe-eigenen en welke impact ze erop hebben.
- ProjectweekArchitectuurstudenten van UGent en KU Leuven lieten zien hoe jongeren druk kunnen uitoefenen om verandering teweeg te brengen. Ze verkenden de stad en leerden van verborgen initiatieven van jongeren.
- Internationaal congres "Exclusief / Inclusief "BROEI, Jeugddienst en DCJM Vlaanderen organiseerden een congres over het creëren van ruimte voor jongeren in de stad.
- Architectuurprijs GentEen jongerenjury koos het beste architectuurproject van de afgelopen drie jaar. De jury bestond uit 16 leden, waaronder studenten, jongerenwerkers en kunstenaars.
- Expo "Exclusief / Inclusief "Een tentoonstelling toonde de resultaten van de ontwerpmanifestatie: studentenontwerpen van ruimte voor jongeren in Gent.
Samenwerken voor jongeren
De ontwerpmanifestatie versterkte het jonge partnerschap van het Architectuur Platform Gent. Dankzij de inzet van alle partners, zonder extra budget of capaciteit, werden mooie resultaten geboekt. De samenwerking leidde tot een beter begrip van elkaars werking en visie. Jongerenorganisaties en ontwerpopleidingen werkten enthousiast mee aan de manifestatie.
Tientallen jongerenorganisaties en 40 ontwerpateliers van 9 verschillende opleidingen deden mee. Het was een unieke kans voor architectuuropleidingen om samen te werken en projecten buiten de eigen muren te realiseren. De projectweek was een leerzaam experiment, waar lessen voor de toekomst uit gehaald kunnen worden.
De verwachtingen over EYC waren hooggespannen. Zo’n stadsbreed initiatief zou drempels moeten kunnen wegnemen waar kleinere initiatieven wel eens op botsen. Daar botsten we toch op een aantal teleurstellingen:
De ontwerpmanifestatie versterkte het jonge partnerschap van het Architectuur Platform Gent. Dankzij de inzet van alle partners, zonder extra budget of capaciteit, werden mooie resultaten geboekt. De samenwerking leidde tot een beter begrip van elkaars werking en visie. Jongerenorganisaties en ontwerpopleidingen werkten enthousiast mee aan de manifestatie.
Tientallen jongerenorganisaties en 40 ontwerpateliers van 9 verschillende opleidingen deden mee. Het was een unieke kans voor architectuuropleidingen om samen te werken en projecten buiten de eigen muren te realiseren. De projectweek was een leerzaam experiment, waar lessen voor de toekomst uit gehaald kunnen worden.
De verwachtingen over EYC waren hooggespannen. Zo’n stadsbreed initiatief zou drempels moeten kunnen wegnemen waar kleinere initiatieven wel eens op botsen. Daar botsten we toch op een aantal teleurstellingen:
- Eindeloze administratieve procedures voor het claimen van een locatie zorgden voor frustraties. Wegens tijdgebrek was het niet mogelijk om een externe locatie te vinden voor de projectweek, wat de impact ervan verkleinde.
- Ook het budget was ontoereikend om alle ambitieuze plannen te realiseren. Ondanks de extra 10.000 euro projectsubsidie en 20.000 euro aan materiaalsponsoring en inkomsten van studentenverenigingen, was er te weinig geld om producties veilig te bekostigen.
Prijsuitrijking Architectuurprijs 2024
Lessen na jongeren en de publieke ruimte
De ontwerpmanifestatie EXCLUSIEF / INCLUSIEF bracht heel wat teweeg in Gent. Duizenden studenten en tientallen ateliers werkten samen met jongerenorganisaties aan ontwerpen voor een jongerenvriendelijke stad. Maar wat hebben we nu eigenlijk geleerd uit dit project? Welke aanbevelingen kunnen we meegeven voor de toekomst?
- 1Ga verder met het opzetten van projecten die een gedeeld thema of perspectief hebben binnen het Architectuur Platform Gent
- 2Bouw verder op het netwerk dat is ontstaan tijdens de ontwerpmanifestatie en blijf vertrouwen opbouwen met jongerenorganisaties en ontwerpopleidingen.
- 3Geef jongeren een actieve rol in de werking van het Architectuur Platform, bijvoorbeeld door hen te betrekken bij de organisatie van projecten of door hen een stem te geven in de besluitvorming. Zoals met de jongerenwerking van Archipel vzw, die jongeren een stem geeft in de stadsplanning.
- 4Zorg voor een aantrekkelijk programma dat zowel jongeren als professionals aanspreekt. Communiceer breder over de activiteiten van het GAP om meer mensen te bereiken.
- 5Bepleit bij Stad Gent en onderwijsinstellingen ruimte voor experimenten. Creëer regelluwe omgevingen en voorzie voldoende budget en capaciteit voor projecten, zodat ambitieuze projecten zoals de ontwerpmanifestatie kunnen worden gerealiseerd.
- 6Ga verder met het inventariseren en adresseren van de ruimtelijke noden van jongeren in de stad. Betrek jongeren actief bij het ontwerpen en realiseren van projecten die inspelen op hun behoeften.
- 7Stimuleer het debat over ruimte voor jongeren in de stad. Organiseer evenementen en activiteiten die bewustwording creëren rond de belangen en perspectieven van jongeren in de stedelijke omgeving.
Het Laatste Woord
“
Je moet ruimte creëren voor een stad die niet alleen mooi is, maar ook inclusief, toegankelijk en leefbaar voor iedereen. Die nuance moet je meenemen in je ontwerpen, maar wordt soms over het hoofd gezien.
